Böbrek Nakliyle İlgili Genel Sorular

[melleseferi]

Böbrek Nakliyle İlgili Genel Sorular

1.YAŞ SINIRI VARMIDIR?
Hayır yaş sınırı yoktur. Sağlık problemi olmadığı takdirde 70 yaş ve üzerindeki böbrek hastaları da nakil olabilir.

2.CANLIDAN VE KADAVRADAN BÖBREK NAKLİ NASIL YAPILIR?
Canlıdan böbrek nakli size böbrek verecek bir yakınınız var ise birkaç haftalık bir hazırlık sonunda yakınınızdan alınan böbreğin size takılmasıyla yapılır. Kadavra böbrek nakli ise yoğun bakımda bulunan ve beyin ölümü gelişen kimselerden alınan organların nakli ile yapılır.

3.BÖBREK NAKLİ NE KADAR BAŞARILIDIR?
Canlıdan böbrek nakli sonrası birinci yıla gelindiğinde hastaların %95’i sağlıklı ve diyalizden uzak yaşamını sürdürür. Kadavra böbrek nakli sonrası bu oranlar %80-85 düzeylerindedir. Canlı böbrek nakli sonrası hastaların yarısı 25 yıla sağlıklı girerken kadavra böbrek nakilli hastaların yarısı 10 yıla diyalizden uzak ve sağlıklı girer.
 
4.ALICININ RİSKLERİ FAZLAMIDIR?
Başarı oranları son yıllarda belirgin olarak artmuış olan böbrek nakli sebebiyle eskiden görülen enfeksiyon ve rejeksiyon gibi problemler çok nadir görülmektedir.

5.HİPERTANSİYON VE DİYABET HASTASIYIM NAKİL OLABİLİRMİYİM?
Evet, özellikle şeker hastalarının nakil olmaması düşüncesi yanlıştır.

6.KANSER, KALP,NÖROLOJİ VS. HASTASIYIM NAKİL OLABİLİRMİYİM?
Bu hastalıkları olan böbrek hastaları organ nakli merkezi ve ilgili uzman doktorlar arasında görüşüldükten sonra uygun bulunurlarsa nakil olabilirler.   

7.İLERİ YAŞTAYIM LİSTEDEKİ ŞANSIM NEDİR.?
Kadavradan gelecek organın yaşlı olması durumunda genç bir hastaya nakledilmesi uygun olmayacaktır.Bu sebeple her yaş grubu için kadavra listesinde uygun organ bulunabilir.

8.NAKİL SONRASI ÇOCUK SAHİBİ OLABİLİRMİYİM? NE KADAR SÜRE SONRA?
Nakil sonrası çocuk sahibi olmak mümkündür ancak bu doktor gözleminde dikkatli ve artan riskleri bilerek yapılmalıdır. Organ naklinden sonra, bir yıl boyunca hamile kalınmaması tavsiye edilir.

9.HCV(+) veya HBV(+) HASTASIYIM, NAKİL OLABİLİRMİYİM?
  HCV(+) ve HBV(+) hastalarda böbrek nakli engel değildir.Yapılan incelemeler sonrasında belirgin karaciğer yetmezliği yok ise nakil yapılabilir.Biyopside kronik hepatit tespit edildiğinde ise önce tedavi arkadan nakil planlanır.

10.ŞEHİR DIŞINDA YAŞIYORUM VERİCİMLE GELSEM HAZIRLIKLARIM NE KADAR SÜRER?
Böbrek nakline hazırlık için verici ve alıcının detaylı değerlendirilmesi için 2-3 gün gerekmektedir. Hazırlık normal şartlarda bir haftadan fazla sürmemektedir.

Sayfa Başı

CANLI BÖBREK NAKLİ İLE İLGİLİ SORULAR

1.KİMLER VERİCİ OLABİLİR?
18 yaşını dolduran herkes verici olabilir. Verici olan kişinin eşi de bu konuda gönüllü olmalıdır. 
 Böbrek bağışlamak isteyen kişi dikkatli bir şekilde fizik muayene ve tetkikler ile değerlendirilir. Ancak sağlıklı olduğu belirlenen kimselerin böbrek bağışlaması uygundur.

2.YAŞLILIK SINIRI VARMIDIR?
Üst sınır 65 kabul edilse de kişinin sağlık durumu ve böbrek fonksiyonları değerlendirilerek bu sınır daha da yükselebilir. Örneğin, merkezimizde 71 yaşında sağlıklı olan bir baba oğluna böbrek vermiştir.

3.BÖBREĞİNİ VEREN KİŞİNİN İLERDE DİYALİZE GİRME RİSKİ ARTAR MI?
Düşünülenin aksine böbrek bağışlayan kişilerde böbrek yetmezliği gelişmesi riski artmaz.  Bu durum 50 yıldır böbreğini bağışlamış olan yüz binlerce vericinin takibi sonucunda kesin olarak ortaya konmuştur. Canlı organ naklinde en önemli ana prensip; hiçbir sağlık problemi olmayan ve gönüllü olarak bir yakınına hayat kazandırmak için önemli bir fedakarlık yapan böbrek vericisinin zarar görmemesi üzerine kurulmuştur.

4.KENDİMİ SAĞLIKLI HİSSEDİYORUM? BÖBREĞİMİ VEREBİLİRMİYİM?
Böbrek vericileri çok detaylı muayene ve tetkiklerle değerlendirilir. Bu değerlendirmeden her üç kişiden birinde böbrek bağışlaması onaylanmaz.

5.KİMLER BÖBREK VEREMEZ?
Hipertansiyonu ve diyabet hastalığı olan kimseler böbrek bağışlayamazlar.  Bunun dışında verici olacak kişi detaylı değerlendirildikten sonra böbrek bağışlaması onaylanır.

6.VERİCİNİN RİSKLERİ NELERDİR?
Düşünülenin aksine böbrek bağışlayan kişilerde böbrek yetmezliği gelişmesi riski artmaz.  Canlı organ naklinde en önemli ana prensip; hiçbir sağlık problemi olmayan ve gönüllü olarak bir yakınına hayat kazandırmak için önemli bir fedakarlık yapan böbrek vericisinin zarar görmemesi üzerine kurulmuştur.

7.HASTAMA BÖBREĞİMİ VERDİKTEN NE KADAR SÜRE SONRA ESKİ HAYATIMA DÖNERİM?
 Hastanemizde LAPOROSKOPİK ameliyat yöntemiyle böbrek çıkartılması yapıldığı için vericiler genellikle 2-3 gün içersinde eve dönebilir ve birkaç hafta içersinde normal aktivitelerini kazanırlar.

8.TEK BÖBREKLE HAYATIMI İDAME ETTİREBİLİRMİYİM?
Organ nakli merkezinde uygun olarak değerlendirilen kişiler böbrek bağışladıktan sonra hayatlarında bir değişiklik olmadan yaşamlarını sürdürebilirler.

Sayfa Başı

KADAVRA BÖBREK NAKLİ İLE İLGİLİ SORULAR

1.TÜM NAKİL MERKEZLERİNE KAYIT OLABİLİYORMUYUZ?
Hayır.Ulusal listeye tek bir merkezden girilebilir,ancak istediğiniz zaman girdiğiniz merkezi değiştirebilirsiniz.

2.ÖLEN KİŞİLERDEN ORGAN NAKLİ YAPILABİLİRMİ?
Hayır.Yoğun bakımda beyin ölümü gelişmiş olan ancak kalbi halen atmakta olan yaşamla bağdaşmayan durumda nakil için organlar kullanılabilir.

3.BEYİN ÖLÜMÜYLE BİTKİSEL HAYAT ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Beyin ölümü gerçekleşen bir kişide boyundan daha yukarıya kan akımı tamamen durmuş olur. Ancak yoğun bakımdaki müdahalelerle vücudun kan dolaşımının sağlandığı yaşamla bağdaşmayan bir durum söz konusudur.bitkisel hayatta ise beyin kan dolaşımı varken beyin fonksiyonlarını gösteremez.bu iki durum nöroloji doktoru tarafından kesin bir sakilde ayırt edilebilir.

4.ORGAN ÇIKTIĞINDA İLK NEREYE HABER VERİLİYOR?
İlk olarak sağlık bakanlığının her hastaneye atamış olduğu koordinatörler vasıtasıyla ulusal koordinasyon merkezine haber veriliyor.Daha sonra o bölgede ilgili nakil merkezi koordinatörüne bilgi veriliyor.

5.HAVUZ SİSTEMİ NEDİR?
Bir organ nakli merkezi organların kazanılmasından sorumlu olduğu kadavradan gelen böbreklerin bir tanesini kendi merkezinde listede bulunan hastaları için kullanırken diğer böbrek havuz sistemine yanı Ulusal bekleme listesine sunulur.Ulusal listeye sunulan böbrek bilgisayar programına göre listede ilk sırada çıkan hastaya nakledilmek üzere hastanın kayıtlı olduğu organ nakli merkezine gönderilir.
www.saglik.gov.tr

6.SAĞLIK BAKANLIĞI DENETİMİNDE Mİ ORGAN DAĞILIMI OLUYOR?
*Evet sistem en tepede Sağlık Bakanlığına bağlanmıştır. Sağlık Bakanlığı bünyesinde Ulusal Koordinasyon Merkezi Kurulmuştur. Bu merkezin altında 7 coğrafi bölgeye ayrılmış olan Bölge Koordinasyon Merkezleri bulunur. Herhangi bir yerde bulunan organ önce bölge merkezine oradan da ulusal merkeze bildirilir. Ülke genelinde acil hastaların listelendiği yer ulusal merkezdir. Bu acil hastalara uyuyorsa ilgili merkezlere, uymuyorsa da öncelikle bulunduğu bölge içinde olmak üzere diğer merkezlere gönderilir. Acil hasta kriterlerini ve dağıtım prensiplerini oluşturmak üzere de bilim kurulları teşkil edilmiştir. Bu bilim kurulları bakanlık içinden değil, üniversite öğretim üyelerinden teşkil edilmiştir. Bu uygulama sayesinde organizasyon ne sadece devlete bağımlı ne de sadece üniversiteler ve transplantasyon merkezlerine bağlı kaldığından olabilecek herhangi bir usulsüz uygulamanın da önüne geçilmiş olur.

7.KADAVRA ÇIKTIĞINDA KAÇ KİŞİ ÇAĞIRILIYOR?
Bir kadavra böbrek çıktığında 3-4 kişinin çağırılması gerekir. Çünkü alıcıların önce yapılan cross tetkiki olumsuz çıkabilir veya alıcı o gün için enfeksiyon gibi nedenlerle nakile uygun olmayabilir.   

8.KADAVRA BÖBREĞİN KİME TAKILACAĞI NASIL BELİRLENİYOR?
Alıcının kan grubu,doku uyumu,yaşı,diyalizde geçirdiği süre,listeye girdiği sürenin uzunluğu başta olmak üzere bilgisayar programından çıkan sıralamaya göre kime takılacağı planlanır.
9.KADAVRA LİSTESİNE GİRDİĞİMDE NE KADAR BEKLERİM?
Aylar içersinde size uygun böbrek çıkabileceği gibi yıllarca beklemenizde gerekebilir.

10.İLERİ YAŞTAYIM LİSTEDEKİ GENÇ HASTALAR VARKEN BENİM ŞANSIM NEDİR
*Böbreğin yaşlı birinden gelmesi durumunda uygun yaştaki kişilere nakil yapılması planlandığından her yaşta kadavradan nakil olmak mümkündür.

11.ŞEHİR DIŞINDA YAŞIYORUM KADAVRA LİSTESİNE KAYIT OLABİLİRMİYİM?
*Evet olabilirsiniz.ancak sizi merkezimize çağırdığımızda 2-3 saat içinde gelebilecek uzaklıkta olmanız önemlidir.

12.CANLI VERİCİ ADAYLARIM VAR AMA KADAVRA LİSTESİNE GİRMEK İSTİYORUM?
Eğer vericiniz var ise listede uzun yıllar beklememek ve daha başarılı, uzun yıllar çalışan bir böbrek nakli olabilmek için canlıdan böbrek nakli daha uygun bir seçenektir. Kadavra listesinde bekleyen çok hasta olduğu göz önünde tutulursa canlıdan böbrek nakli olma şansı olmayan hastalara kadavra nakli önerilmelidir..

13.KADAVRA İÇİN ÇAĞIRILDIĞIMDA NELER YAPILACAK?
İlk olarak cross tetkiki için kan vermeniz gerekiyor. Yaklaşık 4-5 saat süren bu tetkikin uygun çıkması durumunda böbrek nakli olabilirsiniz.

Sayfa Başı

GENEL

1.NAKİL SONRASI KULLANICAĞIM İLAÇLAR NELERDİR? YAN ETKİLERİ VARMIDIR?
Sürekli immünsupresyon tedavisi genellikle üçlü ilaç tedavisi ile yapılır. Bu ilaçların gerektiğinde kan düzeyleri ölçülerek gerektiğinde ise yan etkileri değerlendirilerek uygun dozları tespit edilir.

2.İLAÇLARIMI NE KADAR SÜRE İLE KULLANICAĞIM?
Bağışıklığı baskılayıcı (immünsupresyon) ilaçlar transplantasyon ameliyatından sonra ömür boyu kullanılacaktır.

3.DİYALİZE BAŞLAMADAN ÖNCE Mİ,BAŞLADIKTAN SONRA MI NAKİL OLMAK DAHA UYGUNDUR?
*Böbrek yetmezliği gelişen hastalarda en ideal tedavi şekli, diyalize hiç başlamadan canlı vericiden böbrek nakli yapılmasıdır.

4.DOKU UYUMSUZ NAKİL OLURMU? DOKU UYUMU ŞARTMI?
Canlıdan yapılan nakillerde başarı oranları değişmediğinden doku uyumu aranmadan nakil yapılır. Kadavradan yapılan nakillerde doku uyumuna daha çok önem verilir.

5.KAN UYUMSUZ NAKİL OLURMU? KAN UYUMU ŞARTMI?
Evet. Ancak bu tür nakillerde rejeksiyon riski artar ve normalde olan %95 başarı oranlarından daha düşük başarı sağlanır.

6.ZİHİNSEL ÖZÜRLÜ YAKINIM VAR VERİCİ OLABİLİRMİ?
Akli ve ruhi durumu itibarıyle kendiliğinden karar verebilecek durumda olmayan kişilerden organ alınamaz.

7.VERİCİM YAKINIM DEĞİL ORGAN BAĞIŞLAYABİLİRMİ?
Yakınlarına böbrek bağışlayacak kişilerin yasal olarak dört derece akrabalık içersinde bulunması gerekmektedir. Örneğin hastanın eşinin kardeşinin eşi, hatta bu eşin kardeşi bile dört derece akrabalık içine girmektedir. Dört derece akrabalık geniş bir aile ağacını içine almaktadır. Ancak dört derecenin dışında olan ve maddi çıkar ilişkisine dayanmayan bağışlarda etik kurul değerlendirilmesi gerekmektedir.

8.NAKİL OLMUŞ BİRİ TEKRAR NAKİL OLABİLİRMİ?
Evet,iki veya daha fazla sayıda böbrek nakli yapılması mümkündür.

9.NAKİL AMELİYATI RİSKLİMİDİR?
Hayır. Merkezimizde canlıdan böbrek nakli olan hiçbir hastada uzun süreli yatış gerektiren bir problem olmamıştır. Kadavra böbrek naklinde böbrek hemen çalışmaya başlamayabilir ve ameliyat sonrası risklerde artış olabilir.   

10.NAKİL SONRASI TAKİP NASIL OLACAK?
ilk üç ay daha sık olmak üzere kan tetkikleri ile böbrek fonksiyonları kontrol edilmelidir. Bu sayede gelişebilecek problemler özellikle red durumu önceden anlaşılabilir ve gerekli önlemler alınarak sağlıklılık sürdürülebilir. Altıncı aydan sonra kan tetkiki ayda iki kereye düşürülebilir. Sürekli transplant koordinatörü ile iletişim halinde olarak tetkik sonuçlarınızı ve problemlerinizi bildirmeniz sayesinde doktorunuz ile de kesintisiz bir haberleşme içersinde olmanız sağlanacaktır.

11.ÇAPRAZ NAKİL NEDİR?
Size böbrek vermek isteyen yakınınız ile ABO kan grubunuz aynı değil ise sizinle aynı durumda olan ve vericilerin alıcılarla karşılıklı ABO kan grubunun uyduğu çiftler arasında eşzamanlı çapraz böbrek nakli yapılmasıdır.

12.NAKİL SONRASI CİNSEL FONKSİYON BOZUKLUĞU OLURMU?
Nakil sonrası normal cinsel hayata birkaç ay içersinde dönülebilir.

13.ÇALIŞMAYAN BÖBREKLER ALINIYORMU? ALINMAYAN BÖBREKLERİN ZARARI VARMI?
Genellikle hastaların kendi böbreklerine dokunulmaz. Ancak hipertansiyon, böbreklerde tedaviye dirençli enfeksiyon, idrarın mesaneden böbreğe taşması, çok büyük kistik böbrekler söz konusu ise hastalıklı böbrekler çıkarılır.Fakat bu tarz sorunları olmayan hastaların böbreklerinin kalmasında herhangi bir sakınca yoktur.

14.CANLIDAN MI YOKSA KADAVRADAN MI ALINAN ORGAN DAHA UZUN SÜRE YAŞAR?
Canlı böbrek nakli olan hastaların yaşam süresi kadavradan nakile göre daha uzundur. Bunun  sebebi canlıdan böbrek naklinde nakledilen böbreğin çalışır kalma süresinin daha uzun olmasıdır.

15.BÖBREK NAKLİYLE UZUN VE SAĞLIKLI BİR HAYAT SÜRMEK MÜMKÜNMÜDÜR?
Hastaların büyük bir çoğunluğu uzun yıllar nakledilen böbreklerinde bir problem olmadan yaşamlarını sürdürebilirler. Ancak böbreğin çalışmasını sürdürmesi için immünsupresyon ilaçlarının düzenli kullanımı ve genel sağlık kurallarına uyulması önemlidir.

16.LAPAROSKOPİK AMELİYAT  NEDİR?NASIL OLUR?
Laparoskopik girişim karın içersine küçük bir kesiden yerleştirilen bir kamera ve özel aletler kullanılarak yapılır. Laparoskopik girişimde karında hem daha küçük kesiler yapılır hem de bu kesiler kas olmayan yerlerden yapıldığından ameliyat sonrası kesi yerlerinden ağrı çok az hissedilir. Buna bağlı olarak iyileşme dönemi daha kısadır.

17.BÖBREK VE PANKREAS NAKLİ AYNI ANDA OLABİLİMİYİM?
Böbrek nakli gereken diyabetik hastalara eş zamanlı ya da böbrek nakli sonrası pankreas nakli yapılması uygun olabilir. Bu hastalar Tip I diyabetik hastalardır. Pankreas nakline uygun adaylar için en önemli şart ciddi kalp hastalığının olmamasıdır. İleri kalp hastalığı olan hastaların sadece böbrek nakli olmaları daha uygundur.

18.PANKREAS NAKLİ HANGİ DİYABET HASTALARINA YAPILIR?
*Pankreas nakli tip 1 diyabet hastalarına yapılır. Bu hastalar 20 30 yaşlarında şeker hastalığı gelişen ve insülin kullanan hastalardır.

19.TEK BAŞINA PANKREAS NAKLİ YAPILABİLİRMİ?
Diyabet hastalarının çok az bir kısmında böbrek yetmezliği gelişmeden yalnız pankreas nakli yapılması kararı verilebilir.

20. PANKREAS NAKİL İŞLEMLERİ
Pankreas nakli tüm organın naklini veya organın bir kısmının naklini içerebilir. Pankreas nakli genellikle kadavralardan yapılmakla beraber, bazı özel durumlarda canlı organ bağışlayıcılarından pankreasın bir parçasını ve bir böbreğin naklini yaparak da gerçekleştirilmektedir.
Birçok hasta organ nakli gerçekleştikten birkaç ay sonra normal işlerine ve hayatlarına geri dönerler. Ancak bu ikinci hayatlarında hastalar nakil edilen organlarını ve genel sağlıklarını daha özenle korumalı ,anti-rejeksiyon ilaçlarını almak zorundadırlar. Organ nakillerinin başarısız olmasının en büyük sebeplerinden birisi de hastaların doktor tavsiyesini dinlemeyip bu ilaçları almaktan vazgeçmesidir.

21.ALKOL
Fazla olmamak kaydıyla alkollü içkiler içebilirsiniz

22.SİGARA KULLANIMI
Sigara içmemeli ve sigara içilen ortamdan uzak durmalısınız.Sigara akciğer enfeksiyonlarının gelişmesini kolaylaştırır (bronşit,pnömoni vs.)
Sigarayı kesinlikle bırakın!

23.BESLENME
Sağlıklı beslenme organ naklinden sonra gelen iyileşme sürecinizde tedavinizin bir parçasıdır. Bazı anti-rejeksiyon ilaçları iştahınızı çok arttıracağından nakilden sonra hızlı kilo alabilirsiniz. Bilinçli beslenme ve az yağlı ve şekerli, fiber yoğun bir diyet ile beslenmeniz tavsiye edilir.