ORGAN BAĞIŞI

[melleseferi]

ORGAN BAĞIŞI

Organ nakli nedir?

Yetmezliğe girmiş bir organın görevlerini yapmak için canlı veya kadavra vericiden
sağlanan organın hastaya takılma işlemidir.
Organ bağışı nedir?
Kişi hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve
organlarının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesi veya beyin
ölümü gerçekleşmiş, tıbben ölü kişilerin organlarının, organ yetmezliği olan
hastalara nakline yakınları tarafından izin verilmesidir.
Kadavra verici nedir?
Hayatta iken, tıbben yaşamı sona erdikten sonra organlarının kullanılmasına izin
vermiş veya beyin ölümü gerçekleştikten sonra ailesi tarafından izin verilmiş
kişidir.
Hangi organ ve dokular için söz konusudur?
• Kalp/Akciğer
• Karaciğer
• Böbrek
• Pankreas
• Kornea
• Kalp kapakçığı
• Kemik, Deri, Tendon
• Diğer organlar
Beyin ölümü nedir?
Kişinin solunum dahil tüm beyin işlevlerini geri dönüşümsüz olarak kaybetmesi
durumudur. Bu kişiler mevcut durumlarını ancak solunum makinesi desteği ile
sürdürebilirler. Beyin ölümü tanısı konmuş bir hasta tıbben “ölü” olarak kabul
edilir ve bu durumun değişmesi mümkün değildir. Tıbbi desteğe rağmen genellikle
48-72 saat içerisinde bu hastaların kalbi dahil diğer tüm organları da çalışamaz
duruma gelir.
Beyin ölümü ve bitkisel hayat arasında ne fark vardır?
Bitkisel hayattaki hastalarda beyinde çok az da olsa fonksiyon vardır. Hastalar
solunum cihazına gerek duymayabilir.
Beyin ölümü tanısı nasıl konur?
Hasta, dört kişilik bir uzmanlar heyeti tarafından ayrıntılı bir şekilde
değerlendirilerek klinik ve laboratuvar incelemeler yapılır. Bu incelemelerin
sonunda beyin ölümü tanısı oy birliği ile konur, ancak en ufak bir tereddüt var ise
tanıdan kaçınılır.
Beyin ölümü tanısı koyan ekipte kimler vardır?
Kardiyolog, nörolog, beyin cerrahı ve anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanı olmak
üzere 4 kişiden oluşur ve karar oy birliği ile verilir (Kaynak: Organ ve Doku
Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun, Resmi Gazete, Tarih:03.06.1979
Sayı:16655). Bu kurul, organ naklini gerçekleştirecek olan ekipten tamamen
bağımsızdır.
Organ bağışı hastanın tıbbi bakımını etkiler mi?
Hayır. Organ bağışlayan kişinin organlarının kullanılması, ancak o kişiye tıbben
yapılacak tüm tedaviler uygulandıktan ve bu tedavilerin başarısız olduğu
ispatlandıktan sonra beyin ölümünün gerçekleşmesiyle gündeme gelir.
Organ nakli neden önemlidir?
İyileşmesi mümkün olmayan son dönem organ yetmezliği gelişen hastalığı (Böbrek
yetmezliği, karaciğer sirozu, ileri kalp yetmezliği, vs) olan hastaların en başarılı
tedavi yöntemi organ naklidir. Organ nakli hastaların yaşam kalitesini
(sosyal/ekonomik) arttırır ve yaşam süresini uzatır. Böbrek yetmezliği olan
hastaların diyaliz tedavisi ile yeni bir organ bekleyecek kadar zamanları vardır
ancak karaciğer sirozu, ileri kalp yetmezliği gibi hastalıkları olan hastaların
zamanları sınırlıdır. Bugüne kadar çok sayıda hasta, organ vericisi bulunamaması
nedeniyle yaşamını kaybetmiştir. Organ nakli için en önemli kaynak ise beyin
ölümü gerçekleşmiş hastalardır.
Organlarımı bağışlamıştım, vazgeçebilir miyim?
Evet. Yanınızda taşıdığınız bağış kartını yırtıp atmanız ve ailenize organlarınızı
bağışlamak istemediğinizi söylemeniz yeterlidir.
Bağışladığım organlarım para ile bir başkasına satılabilir mi?
Hayır. Türkiye’de bugüne kadar böyle bir olay olmamıştır ve olma olasılığı yok
kabul edilebilir. Medyaya yansıyan organ ticareti haberleri tek böbreklerini para
ile satan insanları anlatmaktadır.
Organ bağışında yaş sınırı var mıdır?
18 yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes iki tanık huzurunda ve
hekim onayı ile organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabilir. Beyin
ölümü gerçekleşmiş 18 yaşından küçüklerin organlarının kullanılabilmesi için
ebeveynleri izin vermelidir.
Organ bağışı kartının önemi nedir?
Organlarınızı yaşarken bağışlamanız, ailenizin vereceği kararı kolaylaştırır.
Organlarınızı bağışlamış olsanız bile ailenizin onayı olmadan organlarınızın
alınmasında sorun çıkabilir.
Organlarımı bağışlamak için ne yapmalıyım?
Bir organ bağış kartı alıp yanınızda taşımanız yeterlidir. Organ bağış kartlarını
hastanelerden temin edebilirsiniz. Organlarını bağışlayan bir kişinin bu durumdan
ailesini önceden haberdar etmesinde yarar vardır. Bu sayfadan temin
edebileceğiniz bir bağış kartını doldurup ailenizi kararınızdan haberdar etmeniz
genellikle yeterlidir. Aileniz organ bağışı kararınızı sizin vasiyetiniz olarak kabul
etmelidir.
Ben sadece böbreklerimi bağışlamak istiyorum, ne yapmalıyım?
Bağış kartında bunu belirtmeniz yeterlidir.
Organ bağışı dini inançlara aykırı mıdır?
Kesinlikle hayır. İslam dini de dahil olmak üzere tüm büyük dinlerde organ
bağışına aykırı bir durum yoktur.
Yasalara nasıl ulaşabilirim?
Ülkemizde organ ve doku nakli ile ilgili temel yasalar aşağıdadır.
Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun (3.6.1979 tarih ve
16655 sayılı Resmi Gazete)
Organ Ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliği (1.6.2000 tarih ve 24066 sayılı
Resmi Gazete)
Organ ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelik (7.3.2005 tarih ve 25748 sayılı Resmi Gazete).
Organ bağışına gösterdiğiniz ilgi için teşekkür eder, uzun ve sağlıklı bir yaşam
dilerim.

Prof. Dr. Tekin AKPOLAT  tekinakpolat.net